Economie beïnvloedt de kunst. Maar gaat dat andersom ook op? In een nieuwe reeks voor de VPRO Gids interviewt econoom en schrijver A.H.J. Dautzenberg mensen die met één voet in de kunstsector staan, met de andere in de wereld van het geld, en met het kruis ongemakkelijk bungelen boven de maar al te scherpe grenslijn.
Ze zijn dikker dan ik dacht. Haar borsten zijn duidelijk zichtbaar door haar stretchtrui. Denk niet aan de verlegen ontluikende borstknopjes van een elfjarige, maar de jetsers van een vrouw van 67 die drie kinderen heeft grootgebracht en de kinderen van de buren ook liet meezuigen omdat ze in de oorlog heeft geleerd dat je goede melk nooit moet verspillen. Een kloeke moeder, zo niet in de letterlijke zin, dan wel in de figuurlijke. Een imago dat alleen maar wordt versterkt doordat ze tijdens het gehele interview blijft knabbelen aan plakjes gedroogde moederkoek.
U bent op uw 65e gestopt als hoofdredacteur, maar bent nog steeds freelance journalist. Is er dan geen glazen plafond te dik voor u?
‘ Pas als een man door het glazen plafond kon kijken en daar alleen maar rokjes en slipjes van vrouwen kan zien, stop ik met werken. Ik ben de laatste actieve feminist die zich de weeïge geur van verbrandende bh’s kan herinneren, en in die zin heb ik zeker nog wat toe te voegen aan het hedendaagse vrouwendom.’
Want nu blijkt dat ook in de kunstwereld vrouwen stelselmatig slechter betaald worden dan mannen.
‘ En dat terwijl vrouwelijke kunstenaars in niets onderdoen voor mannelijke. Dat is al heel vroeg te zien. Als je bijvoorbeeld een vierde klas binnenloopt op de basisschool, zie je meteen dat vrouwen een stuk beter paarden kunnen tekenen dan mannen. En als je nu naar een galerie gaat, zie je daar vooral mannen hangen, met hun neiging naar abstractie en zware lijnen op het groffe doek. Een veulentje zal je daar niet gauw aan de muur zien.’
Dan pas zie ik het. Op haar nek, hoog op haar nek, zit een volgroeide puist, in de kracht van zijn leven. Jong genoeg om nog geen fysieke deformatie te accepteren, oud genoeg om de klappen van de zweep te kennen. Noem het een tic, maar ik moet er naar blijven kijken. Ik kan al bijna voelen hoe de warme pus over mijn vingers schiet. Zat hij maar op zijn eigen nek, ik had hem met één gebaar zijn paarse ijdelheid ingedrukt. Maar nu moet ik ernaar blijven kijken. Maar als ik nou eens…
‘ … en daarom wil ik vooral een lans breken voor vrouwelijke naaktmodellen, die zich de kaas van het brood gegeten zien door mannelijke modellen, met hun zogenaamde interessante schaduwwerking van de erecte penis.’
Ik ben allang de draad kwijt, maar weet nu waar ik haar hebben wil.
Heb je daar nog steeds last van, dat mannen handtastelijk worden op de werkvloer?
‘ Hoe bedoel je?’
Daar heb ik op gewacht! Zo! roep ik en ik pak de puist stevig vast tussen duim en wijsvinger, met het randje van mijn nagel onder aan de afzetting. Ik druk hard, maar hij geeft geen sjoege. Cisca slaakt een kort gilletje, en slaat mijn hand verontwaardigd weg.
‘ Was dat nodig?’
Ik probeer in mijn interviews de Erlebung centraal te stellen.
‘ Als dat uw idee van Erlebung is, dan vrees ik voor de positie van uw vrouw in de slaapkamer.’
Misschien als ik het met beide handen probeer, druk zetten vanuit twee richtingen.
Sorry, dan voelde ik u niet goed aan. U bent dan meer van de zachte aanpak op de werkvloer, of in de slaapkamer. Massage? vraag ik plotseling, en ik strek mijn handen uit om de puist vast te pakken. Ik voel zijn vettige structuur tussen mijn vingers, en geef snel drie korte stoten. Nog steeds barst er niets open.
‘ Waar bent u in godsnaam mee bezig!’
Sorry mevrouw, het is die pukkel, ik zit er nu al een kwartier naar te kijken.
‘ Is dit een soort van flauwe VPRO-grap?’
Met nog natrillende vingers wijs ik op de pukkel. Haar ogen volgen de lijn die mijn wijsvinger maakt. ‘ Wel heb ik nou! Dat is gewoon mijn hoofd!’ Terwijl haar wangzakken woest uitlubberen, staat ze op. Van mijn excuses wil ze niets weten. Ik vraag haar nog om mijn snikkel te signeren, wat ze met tegenzin doet. Ik krijg geen hand.
Volgende week interviewt econoom, communicatieadviseur, columnist, dichter en schrijver A.H.J. Dautzenberg president Robert Mugabe over de dalende prijs van negers, terwijl hij hem duidelijk probeert te maken dat zijn gulp open staat.