Als je neus, zoals Pinokkio, zou groeien wanneer je liegt, dan zou Eva Eikhout, schrijver van Dit is geen boek van een meisje zonder armen & benen, de enige persoon op aarde zijn wier neus langer is dan haar armen en benen. Ze is namelijk wél gewoon een meisje zonder armen en benen. Overal, enfin bij wijze van spreken, wordt bedrog gestraft, zeker valsheid in geschrifte; ook − bij uitstek − in PC. Sinds het begin maken wij daarin geen uitzondering voor zichtbaar gehandicapten; vorig nummer publiceerden we nog een stuk over Jan Kuitenbrouwer.
Je gaat je afvragen waar Eikhout nog meer over liegt, als dit de titel van haar boek is. Is ze wel echt een presentatrice, bijvoorbeeld? Tenzij er nog een andere blonde vrouw zonder ledematen en, veel vervelender, mét een Brabants accent rondhobbelt op het Youtube-kanaal van NPO 3, lijkt dat wel te kloppen. En komt ze dan wel echt uit Groesbeek, een dorpje ten zuidoosten van Nijmegen? Ook dat moet bijna wel, want niemand die liegt over zijn geboorteplaats zou dan kiezen voor Groesbeek. Misschien alleen als hij binnen probeert te komen bij een etnisch profilerende katholieke bordspelletjesvereniging.
Het is een grote geruststelling dat die laatste redenering geldt voor Eikhouts gehele boek: alles dat ze daarin vertelt is zo ontzettend saai dat het gewoon niet verzonnen kán zijn. Eikhout schreef het over haar eigen leven, maar lijkt daarbij te zijn vergeten dat niet elke banale kutanekdote interessant wordt alleen omdat haar lichamelijke afstomping toevallig haar geestelijke evenaart.
Zo is er het hoofdstuk ‘De ijskrabber’, waarin Eikhout vertelt over de keer dat een man voor haar de ramen van haar auto ijsvrij maakte. Dat doet hij met een ‘stoïcijns gezicht’, en als Eikhout haar raam open wil rollen om hem te bedanken, ‘hapert dat door de kou een beetje.’ Dat eerste is een cliché en dat tweede onzin: inderdaad stelt alleen haar uitzonderlijke domheid Eikhout af en toe in staat om origineel te zijn. ‘Bedankt!’, kan ze nog maar net naar hem roepen, waarna zij ook wegrijdt, ‘nog een beetje beduusd.’ Het is allemaal oppervlakkiger dan een landkaart. ‘Op het werk vertel ik hoe mijn faith in humanity een paar levels is gestegen.’ Waarom ‘faith in humanity’ wel gecursiveerd is en ‘levels’ niet, weet alleen Eikhouts bureauredacteur, die, zo lijkt het, meer met cijfers heeft dan met letters.
Het mag sympathiek heten dat Eikhout zich, blijkens de titel van haar boek, lijkt te hebben willen hoeden voor de autofictieval: denken dat je een interessant boek kan schrijven alleen omdat je tot een specifieke combinatie van minderheden behoort. Het is jammer dat haar totale gebrek aan talent bewijst dat alleen al het feit dat ze naast vrouw ook nog gehandicapt is genoeg was voor de harpijen van Lebowski om haar een boekcontract aan te bieden. In een interview met Het Parool vertelt Eikhout hoe dat is verlopen: ‘Ik was gevraagd om een boek te schrijven, en bij de eerste meeting zei ik: ik ga geen boek schrijven over een meisje zonder armen en benen, hoor. Toen zei de redacteur: “Dat is de titel!”’ Het is misschien maar goed dat iemand die zo snel haar morele principes overboord gooit fysiek niet in staat is om een gashendel over te halen.
De redacteuren van Lebowski mogen dus een stel aasgieren zijn; Eikhout zelf is ook zeker niet onschuldig. Uiteindelijk is zij degene die zich uitspreekt tegen validisme − maar dan wel alleen als het haar uitkomt. Ze heeft er bijvoorbeeld geen problemen mee om handicaps te gebruiken als scheldwoord, zolang die maar mentaal zijn: ‘Ik weet dat je hier in Amsterdam overal maar 30 kilometer per uur mag rijden. Een slakkengang vind ik het, ik erger me dood aan mensen die 30 rijden. Dan denk ik: doe niet zo debiel, joh.’ Ja, en dan denk ik: loop even door, lillikutter.
Het is niet echt een verrassing dat Eva Eikhout niet over de basale intelligentie beschikt die haar in staat zou stellen haar eigen redenering een keer door te trekken. Ik bedoel, ze is presentatrice voor het Youtubekanaal van de NPO, waar ze programma’s maakt voor kinderen die niet slim genoeg zijn voor TikTok en niet cool genoeg voor Instagram. Maar ja, die kinderen hebben tenminste ledematen. Die kunnen zich later in ieder geval nog nuttig maken door een fiets in elkaar te lassen. Aan Eva Eikhout, daarentegen, hebben we helemaal niets.
WF
Dit is geen boek van een meisje zonder armen & benen, Eva Eikhout. Lebowski, €22,99